ਇਹ ਬਲੌਗ ਪੋਸਟ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਬਚਾ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਜੋ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਸਾਈਬਰ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜੋ ਤੁਹਾਡੀ ਔਨਲਾਈਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ। ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਕੀ ਹੈ, ਇਸ ਦੀਆਂ ਬੁਨਿਆਦੀ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ, ਇਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਈਮੇਲ, ਵੈੱਬਸਾਈਟ, ਐਸਐਮਐਸ ਅਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਰਾਹੀਂ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਤਰੀਕਿਆਂ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣਾ ਹੈ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਕਦਮ-ਦਰ-ਕਦਮ ਵੀ ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਨਕਲੀ ਈਮੇਲਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨਾ, ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨਾ, ਮਜ਼ਬੂਤ ਪਾਸਵਰਡ ਬਣਾਉਣਾ, ਅਤੇ ਦੋ-ਕਾਰਕ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਵਰਗੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਸ਼ੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਹਾਰਕ ਗਾਈਡ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲੇ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਤਾਂ ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੁਝਾਅ ਅਤੇ ਯਾਦ-ਦਹਾਨੀਆਂ ਦਾ ਸਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਕੀ ਹੈ? ਮੁੱਢਲੇ ਸੰਕਲਪ ਅਤੇ ਹਮਲੇ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ
ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਸਾਈਬਰ ਹਮਲਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਖਤਰਨਾਕ ਵਿਅਕਤੀ ਇੱਕ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸਰੋਤ ਹੋਣ ਦਾ ਦਿਖਾਵਾ ਕਰਕੇ ਤੁਹਾਡੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਜਾਣਕਾਰੀ (ਯੂਜ਼ਰਨੇਮ, ਪਾਸਵਰਡ, ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਜਾਣਕਾਰੀ, ਆਦਿ) ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਹਮਲੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਈਮੇਲ, ਐਸਐਮਐਸ, ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਜਾਂ ਜਾਅਲੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਡੇਟਾ ਨੂੰ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਨ ਲਈ ਧੋਖਾ ਦੇਣਾ ਹੈ। ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲਿਆਂ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੋਵਾਂ ਲਈ ਗੰਭੀਰ ਵਿੱਤੀ ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਸਾਖ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਆਧਾਰ ਸੋਸ਼ਲ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਲੇਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਮਲਾਵਰ ਪੀੜਤਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਜ਼ਰੂਰੀਤਾ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਜੁਗਤਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਕ ਈਮੇਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਬੈਂਕ ਤੋਂ ਜਾਪਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਈਮੇਲ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਖਾਤੇ 'ਤੇ ਸ਼ੱਕੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਈਮੇਲ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਲਿੰਕ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਕ ਜਾਅਲੀ ਸਾਈਟ 'ਤੇ ਭੇਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਬੈਂਕ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਵਰਗੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਈਟ 'ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਦੁਆਰਾ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਯੂਜ਼ਰਨੇਮ ਅਤੇ ਪਾਸਵਰਡ, ਸਿੱਧੇ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਆਮ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਤਰੀਕੇ
- ਈਮੇਲ ਫਿਸ਼ਿੰਗ: ਧੋਖਾਧੜੀ ਵਾਲੀਆਂ ਈਮੇਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰਨਾ।
- ਐਸਐਮਐਸ (ਮੁਸਕਰਾਹਟ) ਫਿਸ਼ਿੰਗ: ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨਾਂ 'ਤੇ ਭੇਜੇ ਗਏ ਜਾਅਲੀ ਸੁਨੇਹਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਚੋਰੀ ਕਰਨਾ।
- ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਧੋਖਾਧੜੀ: ਅਸਲੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਦੀਆਂ ਕਾਪੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕਰਨਾ।
- ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਫਿਸ਼ਿੰਗ: ਨਕਲੀ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਹਮਲੇ।
- ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲੇ: ਦਾਅ ਲਗਾਉਣ ਅਤੇ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਤਕਨੀਕਾਂ ਰਾਹੀਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ।
ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ, ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਸ਼ੱਕੀ ਲਿੰਕਾਂ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਨਾ ਕਰੋ, ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਗੈਰ-ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸਰੋਤਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਨਾ ਕਰੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਦੋ ਕਾਰਕ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਤੁਸੀਂ ਵਾਧੂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਉਪਾਅ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਖਾਤਿਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਜਿਵੇਂ ਕਿ। ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕੀ ਸਥਿਤੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਤਰੀਕਾ ਇਹ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸਬੰਧਤ ਸੰਸਥਾ ਨਾਲ ਸਿੱਧਾ ਸੰਪਰਕ ਕਰਕੇ ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰੋ। ਯਾਦ ਰੱਖੋ, ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕ ਹੋਣਾ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕਾ ਹੈ।
| ਹਮਲੇ ਦੀ ਕਿਸਮ | ਵਿਆਖਿਆ | ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਤਰੀਕੇ |
|---|---|---|
| ਈਮੇਲ ਫਿਸ਼ਿੰਗ | ਯੂਜ਼ਰ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਕਲੀ ਈਮੇਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਚੋਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। | ਈਮੇਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਲਿੰਕਾਂ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਨਾ ਕਰੋ, ਭੇਜਣ ਵਾਲੇ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰੋ। |
| ਐਸਐਮਐਸ (ਮੁਸਕਰਾਹਟ) | ਜਾਅਲੀ SMS ਸੁਨੇਹਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੰਗੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। | ਅਣਜਾਣ ਨੰਬਰਾਂ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸੁਨੇਹਿਆਂ 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਨਾ ਕਰੋ। |
| ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਧੋਖਾਧੜੀ | ਉਪਭੋਗਤਾ ਅਸਲੀ ਸਾਈਟਾਂ ਦੀਆਂ ਕਾਪੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਧੋਖਾ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। | ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦੇ ਪਤੇ ਦੀ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਜਾਂਚ ਕਰੋ, SSL ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੋ। |
| ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਫਿਸ਼ਿੰਗ | ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਜਾਅਲੀ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। | ਸ਼ੱਕੀ ਲਿੰਕਾਂ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਨਾ ਕਰੋ, ਦੋਸਤੀ ਬੇਨਤੀਆਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰੋ। |
ਈਮੇਲ ਫਿਸ਼ਿੰਗ: ਨਕਲੀ ਈਮੇਲਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਗਾਈਡ
ਈਮੇਲ ਫਿਸ਼ਿੰਗਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਤਰੀਕਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਹਮਲਾਵਰ ਇੱਕ ਜਾਇਜ਼ ਸੰਸਥਾ ਜਾਂ ਵਿਅਕਤੀ ਹੋਣ ਦਾ ਦਿਖਾਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ, ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਵੇਰਵੇ ਜਾਂ ਉਪਭੋਗਤਾ ਨਾਮ ਅਤੇ ਪਾਸਵਰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਟੀਚਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਈਮੇਲਾਂ ਦੀ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਦਾ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਇਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਪਹਿਲਾ ਕਦਮ ਹੈ। ਯਾਦ ਰੱਖੋ, ਕੋਈ ਵੀ ਸੰਸਥਾ ਜਾਂ ਸੰਗਠਨ ਤੁਹਾਡੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਈ-ਮੇਲ ਰਾਹੀਂ ਨਹੀਂ ਮੰਗੇਗਾ।
ਨਕਲੀ ਈਮੇਲਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨਾ, ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਇਹ ਹਮਲਿਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਰੱਖਿਆ ਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਈਮੇਲਾਂ ਅਕਸਰ ਜ਼ਰੂਰੀਤਾ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਸੋਚੇ-ਸਮਝੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਆਪਣੇ ਖਾਤੇ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਹੁਣੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਤੋਂ ਖੁੰਝਣ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਹੁਣੇ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰੋ ਵਰਗੇ ਵਾਕਾਂਸ਼ ਅਕਸਰ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੁਨੇਹੇ ਦੇਖਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਸ਼ੱਕੀ ਅਤੇ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
| ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ | ਅਸਲੀ ਈਮੇਲ | ਨਕਲੀ ਈਮੇਲ |
|---|---|---|
| ਭੇਜਣ ਵਾਲੇ ਦਾ ਪਤਾ | ਇੱਕ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਪਤਾ | ਇੱਕ ਆਮ ਜਾਂ ਅਪ੍ਰਸੰਗਿਕ ਪਤਾ |
| ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ | ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਅਤੇ ਗਲਤੀ-ਮੁਕਤ | ਵਿਆਕਰਣ ਦੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਅਤੇ ਅਜੀਬ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ |
| ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ | ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਕੋਈ ਬੇਨਤੀਆਂ ਨਹੀਂ | ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਬੇਨਤੀ |
| ਲਿੰਕ | ਅਧਿਕਾਰਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਰੀਡਾਇਰੈਕਟ ਕਰਦਾ ਹੈ | ਸ਼ੱਕੀ ਅਤੇ ਅਣਜਾਣ ਸਾਈਟਾਂ 'ਤੇ ਰੀਡਾਇਰੈਕਟ ਕਰਦਾ ਹੈ |
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਈਮੇਲ ਸਮੱਗਰੀ ਵਿੱਚ ਲਿੰਕਾਂ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਆਪਣੇ ਮਾਊਸ ਕਰਸਰ ਨੂੰ ਲਿੰਕ ਉੱਤੇ ਘੁੰਮਾ ਕੇ ਉਸ ਪਤੇ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੋ ਜਿਸ 'ਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਲਿੰਕ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਸ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦੀ ਬਜਾਏ ਕਿਸੇ ਵੱਖਰੇ ਪਤੇ 'ਤੇ ਭੇਜਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਤੁਸੀਂ ਉਮੀਦ ਕਰ ਰਹੇ ਸੀ, ਤਾਂ ਇਹ ਇੱਕ ਹੈ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਇੱਕ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਸਭ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਵਿਕਲਪ ਲਿੰਕ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਈਮੇਲ ਨੂੰ ਮਿਟਾਉਣਾ ਹੈ।
ਭੇਜਣ ਵਾਲੇ ਦੇ ਪਤੇ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੋ
ਈਮੇਲ ਭੇਜਣ ਵਾਲੇ ਦੇ ਪਤੇ ਦੀ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਜਾਂਚ ਕਰਨਾ ਧੋਖਾਧੜੀ ਵਾਲੀਆਂ ਈਮੇਲਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਅਕਸਰ ਆਪਣੇ ਡੋਮੇਨ ਨਾਮਾਂ ਵਾਲੇ ਈਮੇਲ ਪਤਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਕਿਸੇ ਬੈਂਕ ਤੋਂ ਈਮੇਲ @bankadi.com ਵਰਗੇ ਪਤੇ ਤੋਂ ਆਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਭੇਜਣ ਵਾਲੇ ਦਾ ਪਤਾ ਇੱਕ ਆਮ ਈਮੇਲ ਪਤਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ @gmail.com ਜਾਂ @hotmail.com, ਜਾਂ ਸੰਗਠਨ ਦਾ ਨਾਮ ਥੋੜ੍ਹਾ ਬਦਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਅੰਤਰ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੰਕੇਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਕਿ ਈਮੇਲ ਜਾਅਲੀ ਹੈ।
- ਸ਼ੱਕੀ ਈਮੇਲ ਦੇ ਚਿੰਨ੍ਹ
- ਇੱਕ ਅਣਕਿਆਸੀ ਈਮੇਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ
- ਭੇਜਣ ਵਾਲੇ ਦੀ ਪਛਾਣ ਦਾ ਸ਼ੱਕ
- ਤੁਹਾਡੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਜਾਂ ਪਾਸਵਰਡ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕਰਨਾ
- ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਜਾਂ ਧਮਕੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ
- ਇਸ ਵਿੱਚ ਵਿਆਕਰਨਿਕ ਜਾਂ ਸਪੈਲਿੰਗ ਗਲਤੀਆਂ ਹਨ
- ਸ਼ੱਕੀ ਲਿੰਕ ਜਾਂ ਅਟੈਚਮੈਂਟ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ
ਵਿਆਕਰਣ ਦੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਤੋਂ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹੋ
ਸਰਕਾਰੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਭੇਜੇ ਗਏ ਈਮੇਲ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿਆਕਰਣ ਦੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਈਮੇਲਾਂ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਵਿਆਕਰਣ ਦੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ, ਸਪੈਲਿੰਗ ਦੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਅਤੇ ਅਜੀਬ ਵਾਕਾਂਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਗਲਤੀਆਂ ਇਸ ਲਈ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਦੀ ਮੂਲ ਭਾਸ਼ਾ ਤੁਰਕੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਈਮੇਲ ਜਲਦੀ ਤਿਆਰ ਕਰ ਲਈ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ, ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਈਮੇਲ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਵਿਆਕਰਣ ਦੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਈਮੇਲ ਦੀ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ 'ਤੇ ਸ਼ੱਕ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।
ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਮਾਲਵੇਅਰ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ਸ਼ੱਕੀ ਪਹੁੰਚ ਅਪਣਾਉਣੀ ਅਤੇ ਅਣਜਾਣ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਈਮੇਲਾਂ ਤੋਂ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣਾ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਸ਼ੱਕ ਦੀ ਸੂਰਤ ਵਿੱਚ, ਈ-ਮੇਲ ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਲਈ ਸੰਸਥਾ ਜਾਂ ਸੰਸਥਾ ਨਾਲ ਸਿੱਧਾ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨ ਨਾਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੰਭਾਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਆਮ ਰਣਨੀਤੀਆਂ
ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ ਤੁਹਾਡੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਹਮਲੇ ਪੀੜਤਾਂ ਨੂੰ ਖਤਰਨਾਕ ਲਿੰਕਾਂ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਨ ਜਾਂ ਨਿੱਜੀ ਡੇਟਾ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਲਈ ਭਰਮਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਹਮਲਾਵਰ ਅਕਸਰ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਸੋਚੇ-ਸਮਝੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਤੁਰੰਤ ਜਾਂ ਡਰ ਪੈਦਾ ਕਰਕੇ। ਇਸ ਲਈ, ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਪਹਿਲਾ ਕਦਮ ਹੈ।
ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਚਾਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਾਅਲੀ ਈਮੇਲਾਂ ਜਾਂ ਸੁਨੇਹਿਆਂ ਰਾਹੀਂ। ਇੱਕ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਸੰਸਥਾ ਜਾਂ ਵਿਅਕਤੀ ਵਾਂਗ ਕੰਮ ਕਰਨਾ. ਇਹ ਇੱਕ ਸੁਨੇਹਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਬੈਂਕ, ਤੁਹਾਡੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ, ਜਾਂ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਕਿਸੇ ਸਹਿਕਰਮੀ ਤੋਂ ਆਇਆ ਜਾਪਦਾ ਹੈ। ਸੁਨੇਹੇ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਲਿੰਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣਾ ਪਾਸਵਰਡ ਰੀਸੈਟ ਕਰਨ, ਆਪਣੇ ਖਾਤੇ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ, ਜਾਂ ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਅਪਡੇਟ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਲਿੰਕਾਂ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਨ ਨਾਲ ਮਾਲਵੇਅਰ ਤੁਹਾਡੀ ਡਿਵਾਈਸ ਨੂੰ ਸੰਕਰਮਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਤੁਹਾਡੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਚੋਰੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲੇ ਅਕਸਰ ਖਾਸ ਉਦਯੋਗਾਂ ਜਾਂ ਉਪਭੋਗਤਾ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਵਿੱਤੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਬੈਂਕ ਦੇ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਮਲਾਵਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਰੁਚੀਆਂ ਜਾਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਸੁਨੇਹੇ ਭੇਜ ਕੇ ਆਪਣੀ ਸਫਲਤਾ ਦਰ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਏ ਹਮਲੇ ਆਮ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਨੂੰ ਸੁਨੇਹੇ ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਬਾਰੇ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ।
| ਰਣਨੀਤੀਆਂ | ਵਿਆਖਿਆ | ਉਦਾਹਰਣ |
|---|---|---|
| ਨਕਲੀ ਈਮੇਲਾਂ | ਈਮੇਲ ਜੋ ਕਿਸੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸਰੋਤ ਤੋਂ ਆਉਂਦੇ ਜਾਪਦੇ ਹਨ | ਆਪਣੇ ਖਾਤੇ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ, ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ। |
| ਜਾਅਲੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ | ਅਸਲੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਦੀਆਂ ਕਾਪੀਆਂ | ਬੈਂਕ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦਾ ਨਕਲੀ ਸੰਸਕਰਣ |
| SMS ਫਿਸ਼ਿੰਗ (ਸਮਿਸ਼ਿੰਗ) | ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨਾਂ 'ਤੇ ਭੇਜੇ ਗਏ ਨਕਲੀ ਸੁਨੇਹੇ | ਤੁਹਾਡਾ ਪੈਕੇਜ ਡਿਲੀਵਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਿਆ। ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਕੇ ਆਪਣਾ ਪਤਾ ਅੱਪਡੇਟ ਕਰੋ। |
| ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਫਿਸ਼ਿੰਗ | ਨਕਲੀ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲਾਂ ਅਤੇ ਲਿੰਕਾਂ ਰਾਹੀਂ ਹਮਲੇ | ਮੁਫ਼ਤ ਤੋਹਫ਼ਾ ਰੈਫ਼ਲ! ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ। |
ਤੁਸੀਂ ਆਪ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਮਾਲਵੇਅਰ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ, ਸ਼ੱਕੀ ਸੁਨੇਹਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਵਧਾਨ ਅਤੇ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਈਮੇਲਾਂ ਜਾਂ ਸੁਨੇਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿੰਕਾਂ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭੇਜਣ ਵਾਲੇ ਦੀ ਪਛਾਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰੋ, ਅਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ 'ਤੇ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰੋ। ਆਪਣੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸੌਫਟਵੇਅਰ ਨੂੰ ਅੱਪ ਟੂ ਡੇਟ ਰੱਖਣਾ ਅਤੇ ਦੋ-ਕਾਰਕ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਵਰਗੇ ਵਾਧੂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਉਪਾਅ ਕਰਨਾ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।
ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਰਣਨੀਤੀਆਂ
- ਜ਼ਰੂਰੀ ਬਣਾਉਣਾ: ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਨ ਲਈ "ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਹੁਣੇ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ" ਵਰਗੇ ਵਾਕਾਂਸ਼ਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
- ਡਰ ਅਤੇ ਧਮਕੀ: ਖਾਤਿਆਂ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰਨ ਜਾਂ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕਰਨ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦੇਣਾ।
- ਇਨਾਮ ਦਾ ਵਾਅਦਾ: ਮੁਫ਼ਤ ਉਤਪਾਦ, ਗਿਫਟ ਕਾਰਡ, ਜਾਂ ਵੱਡੀਆਂ ਛੋਟਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਕੇ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨਾ।
- ਨਕਲੀ ਪਛਾਣ: ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਜਾਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ (ਬੈਂਕ, ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ, ਕੋਰੀਅਰ ਕੰਪਨੀ, ਆਦਿ) ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰਨਾ।
- ਮਾਲਵੇਅਰ ਲਿੰਕ: ਅਜਿਹੇ ਲਿੰਕ ਭੇਜਣਾ ਜੋ, ਕਲਿੱਕ ਕਰਨ 'ਤੇ, ਡਿਵਾਈਸਾਂ 'ਤੇ ਖਤਰਨਾਕ ਸੌਫਟਵੇਅਰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਦੇ ਹਨ।
- ਸਪੈਲਿੰਗ ਅਤੇ ਵਿਆਕਰਨਿਕ ਗਲਤੀਆਂ: ਇੱਕ ਗੈਰ-ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਦਿੱਖ ਪੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਇਹ ਸੁਨੇਹਾ ਝੂਠਾ ਹੋਣ ਦਾ ਸਬੂਤ ਦਿਓ।
ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕੀ ਸਥਿਤੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਬੰਧਤ ਸੰਸਥਾ ਜਾਂ ਸੰਸਥਾ ਨਾਲ ਸਿੱਧਾ ਸੰਪਰਕ ਕਰਕੇ ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰੋ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਕ ਈਮੇਲ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਬੈਂਕ ਤੋਂ ਹੈ, ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਬੈਂਕ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਕਾਲ ਕਰਕੇ ਜਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਜਾਂਚ ਕਰੋ ਕਿ ਕੀ ਸੁਨੇਹਾ ਜਾਇਜ਼ ਹੈ। ਯਾਦ ਰੱਖੋ, ਤੁਹਾਡੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਤੁਹਾਡੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ। ਅਤੇ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣਾ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕਾ ਹੈ।
ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਧੋਖਾਧੜੀ: ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ
ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ, ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਧੋਖਾਧੜੀ ਵੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਜਾਅਲੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਇਹ ਸਮਝਣਾ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਦੁਆਰਾ ਵਿਜ਼ਿਟ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਨ ਜਾਂ ਨਹੀਂ, ਤੁਹਾਡੀ ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੁਝ ਬੁਨਿਆਦੀ ਤੱਤਾਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਨਕਲੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਅਕਸਰ ਅਸਲੀ, ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਸਾਈਟਾਂ ਦੀਆਂ ਸਟੀਕ ਕਾਪੀਆਂ ਵਜੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ, ਉਪਭੋਗਤਾ ਨਾਮ, ਪਾਸਵਰਡ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਾਈਟਾਂ ਅਕਸਰ ਈਮੇਲ ਰਾਹੀਂ ਭੇਜੇ ਗਏ ਲਿੰਕਾਂ ਰਾਹੀਂ ਫੈਲਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਗੁੰਮਰਾਹਕੁੰਨ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਵਾਲੇ ਸਰਚ ਇੰਜਣਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਲੌਗਇਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
| ਸੁਰੱਖਿਆ ਸੂਚਕ | ਵਿਆਖਿਆ | ਮਹੱਤਵ |
|---|---|---|
| SSL ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ | ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਐਡਰੈੱਸ ਬਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੈਡਲਾਕ ਆਈਕਨ ਅਤੇ https ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। | ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਡੇਟਾ ਏਨਕ੍ਰਿਪਟਡ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। |
| ਡੋਮੇਨ ਨਾਮ | ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ ਕਿ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦਾ ਡੋਮੇਨ ਨਾਮ ਸਹੀ ਅਤੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਹੈ। | ਨਕਲੀ ਸਾਈਟਾਂ ਅਕਸਰ ਡੋਮੇਨ ਨਾਮ ਵਿੱਚ ਮਾਮੂਲੀ ਬਦਲਾਅ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। |
| ਸੰਪਰਕ ਜਾਣਕਾਰੀ | ਵੈਧ ਸੰਪਰਕ ਜਾਣਕਾਰੀ (ਫ਼ੋਨ ਨੰਬਰ, ਪਤਾ, ਈਮੇਲ) ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। | ਅਸਲ ਕੰਪਨੀਆਂ ਲਈ ਸੰਪਰਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। |
| ਪਰਾਈਵੇਟ ਨੀਤੀ | ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਨੀਤੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੱਸੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। | ਨਿੱਜੀ ਡੇਟਾ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। |
ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ, ਇਹ ਦੇਖਣ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਕੁਝ ਜਾਂਚਾਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਹ ਜਾਂਚਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸੰਭਵ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖਣਗੀਆਂ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਇਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਏਗਾ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੰਟਰਨੈੱਟ 'ਤੇ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਨੁਭਵ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇਗਾ। ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਚੈੱਕਲਿਸਟ ਹੈ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਵਰਤ ਸਕਦੇ ਹੋ।
- ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਚੈੱਕਲਿਸਟ
- ਐਡਰੈੱਸ ਬਾਰ (SSL ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ) ਵਿੱਚ ਪੈਡਲੌਕ ਆਈਕਨ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੋ।
- ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ ਕਿ ਵੈੱਬ ਪਤਾ (URL) ਸਹੀ ਅਤੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਹੈ।
- ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦੀ ਸੰਪਰਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰੋ।
- ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਨੀਤੀ ਅਤੇ ਵਰਤੋਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਪੜ੍ਹੋ।
- ਸ਼ੱਕੀ ਲਿੰਕਾਂ ਤੋਂ ਬਚੋ ਅਤੇ ਸਿੱਧੇ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਜਾਓ।
- ਸਰਚ ਇੰਜਣਾਂ 'ਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਤੋਂ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹੋ।
ਯਾਦ ਰੱਖੋ, ਔਨਲਾਈਨ ਹੋਣ ਵੇਲੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਾਵਧਾਨ ਅਤੇ ਸ਼ੱਕੀ ਰਹਿਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ ਕਿ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ, ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਤੁਸੀਂ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹੋ।
SSL ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੋ
ਕਿਸੇ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਿਸ ਚੀਜ਼ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਉਹ ਹੈ SSL (ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸਾਕਟ ਲੇਅਰ) ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ। SSL ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਅਤੇ ਵਿਜ਼ਟਰ ਵਿਚਕਾਰ ਡੇਟਾ ਸੰਚਾਰ ਏਨਕ੍ਰਿਪਟਡ ਹੈ। ਇਹ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੰਨਿਆਂ 'ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਮਝਣ ਲਈ ਕਿ ਕੀ ਕਿਸੇ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਕੋਲ SSL ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਹੈ, ਬਸ ਐਡਰੈੱਸ ਬਾਰ ਵੱਲ ਦੇਖੋ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਐਡਰੈੱਸ ਬਾਰ ਵਿੱਚ https ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੈਡਲਾਕ ਆਈਕਨ ਦੇਖਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਕੋਲ ਇੱਕ SSL ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਿਰਫ਼ https ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ ਹੋਣਾ ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਵੈਧ ਅਤੇ ਅੱਪ ਟੂ ਡੇਟ ਹੈ।
ਡੋਮੇਨ ਨਾਮ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੋ
ਕਿਸੇ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦਾ ਡੋਮੇਨ ਨਾਮ ਇਸਦੀ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਬਾਰੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੁਰਾਗ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨਕਲੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਅਕਸਰ ਅਜਿਹੇ ਡੋਮੇਨ ਨਾਮ ਵਰਤਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਅਸਲੀ ਸਾਈਟਾਂ ਦੇ ਡੋਮੇਨ ਨਾਮਾਂ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਮਿਲਦੇ-ਜੁਲਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਥੋੜ੍ਹੀਆਂ ਜਿਹੀਆਂ ਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, example.com ਦੀ ਬਜਾਏ, examp1e.com ਜਾਂ exampie.com ਵਰਗੇ ਰੂਪ ਵਰਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਸੂਖਮ ਅੰਤਰਾਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਡੋਮੇਨ ਨਾਮ ਕਿੰਨੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਰਜਿਸਟਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਨਵੇਂ ਰਜਿਸਟਰਡ ਡੋਮੇਨ ਨਾਮਾਂ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸ਼ੱਕੀ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ WHOIS ਖੋਜ ਕਰਕੇ ਇਹ ਵੀ ਜਾਂਚ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਡੋਮੇਨ ਨਾਮ ਦਾ ਮਾਲਕ ਕੌਣ ਹੈ।
SMS (ਮੁਸਕਰਾਹਟ) ਹਮਲੇ: ਆਪਣੇ ਸੈੱਲ ਫ਼ੋਨ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ
ਅੱਜ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਸਿਰਫ਼ ਈ-ਮੇਲਾਂ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਟੈਕਸਟ ਸੁਨੇਹਿਆਂ (SMS) ਰਾਹੀਂ ਵੀ ਵਧੇਰੇ ਵਿਆਪਕ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਿਸਮ ਦਾ ਹਮਲਾ, ਜਿਸਨੂੰ ਸਮਿਸ਼ਿੰਗ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਧੋਖੇਬਾਜ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਾਡੇ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨਾਂ 'ਤੇ ਭੇਜੇ ਗਏ ਜਾਅਲੀ ਸੁਨੇਹਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਸਾਡੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਸੁਨੇਹੇ ਅਕਸਰ ਬੈਂਕਾਂ, ਕੋਰੀਅਰ ਕੰਪਨੀਆਂ, ਜਾਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੇਵਾ ਪ੍ਰਦਾਤਾਵਾਂ ਤੋਂ ਆਉਂਦੇ ਜਾਪਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਥਿਤੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਘਬਰਾਹਟ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਸਮਾਈਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਖਤਰਨਾਕ ਪਹਿਲੂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਇਹਨਾਂ ਸੁਨੇਹਿਆਂ ਤੱਕ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਹੁੰਚ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਘੁਟਾਲੇਬਾਜ਼ ਐਸਐਮਐਸ ਸੁਨੇਹੇ ਭੇਜਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਨਕਲੀ ਲਿੰਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਖਤਰਨਾਕ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਵੱਲ ਭੇਜਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਈਟਾਂ ਅਕਸਰ ਅਸਲ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀਆਂ-ਜੁਲਦੀਆਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ, ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਵੇਰਵੇ ਜਾਂ ਉਪਭੋਗਤਾ ਨਾਮ ਅਤੇ ਪਾਸਵਰਡ ਦਰਜ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
- SMS ਸੁਰੱਖਿਆ ਸੁਝਾਅ
- ਅਣਜਾਣ ਨੰਬਰਾਂ ਤੋਂ ਆਏ ਸੁਨੇਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿੰਕਾਂ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਨਾ ਕਰੋ।
- ਤੁਹਾਡਾ ਬੈਂਕ ਜਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਸੇਵਾ ਪ੍ਰਦਾਤਾ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ SMS ਰਾਹੀਂ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਮੰਗੇਗਾ। ਅਜਿਹੇ ਦਾਅਵਿਆਂ 'ਤੇ ਸ਼ੱਕ ਕਰੋ।
- ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਜਾਂ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਸਿੱਧੇ SMS ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ ਸੂਚਨਾਵਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੋ।
- ਆਪਣੇ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਦੇ ਓਪਰੇਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਨੂੰ ਅੱਪ ਟੂ ਡੇਟ ਰੱਖੋ।
- ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕੀ SMS ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਸਬੰਧਤ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਕਰੋ।
ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮੁਸਕਰਾਉਣ ਵਾਲੇ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ, ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣਾ ਅਤੇ ਸ਼ੱਕੀ ਪਹੁੰਚ ਅਪਣਾਉਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਯਾਦ ਰੱਖੋ, ਕੋਈ ਵੀ ਸੰਸਥਾ ਜਾਂ ਸੰਗਠਨ ਤੁਹਾਡੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਜਾਣਕਾਰੀ SMS ਰਾਹੀਂ ਨਹੀਂ ਮੰਗੇਗਾ। ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਸੁਨੇਹੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਸ਼ਾਂਤ ਰਹੋ, ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰੋ ਅਤੇ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਵਰਤੋ। ਤੁਹਾਡੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਜਿਹੇ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕਾ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣਾ ਹੈ।
| ਮੁਸਕਰਾਉਂਦੇ ਹਮਲੇ ਦੀ ਕਿਸਮ | ਵਿਆਖਿਆ | ਰੋਕਥਾਮ ਵਿਧੀ |
|---|---|---|
| ਬੈਂਕ ਚੇਤਾਵਨੀ | ਨਕਲੀ SMS ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ੱਕੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਹੈ। | ਆਪਣੇ ਬੈਂਕ ਨਾਲ ਸਿੱਧਾ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ, SMS ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਲਿੰਕ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਨਾ ਕਰੋ। |
| ਕਾਰਗੋ ਸੂਚਨਾ | ਨਕਲੀ SMS ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੀ ਸ਼ਿਪਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵਾਧੂ ਫੀਸਾਂ ਅਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। | ਕੋਰੀਅਰ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ਿਪਮੈਂਟ ਨੂੰ ਟ੍ਰੈਕ ਕਰੋ, SMS ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਲਿੰਕ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਨਾ ਕਰੋ। |
| ਇਨਾਮ/ਸਵੀਪਸਟੇਕਸ ਸੂਚਨਾ | ਆਪਣਾ ਇਨਾਮ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤੁਹਾਡੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਰਜ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਨਕਲੀ SMS। | ਅਜਿਹੇ ਸੁਨੇਹਿਆਂ 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਨਾ ਕਰੋ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਨਾ ਕਰੋ। |
| ਪ੍ਰਮਾਣੀਕਰਨ ਲਈ ਬੇਨਤੀ | ਨਕਲੀ SMS ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਖਾਤੇ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਲਈ ਲਿੰਕ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। | ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਜਾਂ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੇ ਖਾਤੇ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰੋ, SMS ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਲਿੰਕ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਨਾ ਕਰੋ। |
ਨਾਲ ਹੀ, ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਫ਼ੋਨ 'ਤੇ ਜੋ ਐਪਸ ਸਥਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹੋ ਉਹ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਐਪ ਅਨੁਮਤੀਆਂ ਦੀ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰੋ। ਸ਼ੱਕੀ ਐਪਾਂ ਤੁਹਾਡੇ SMS ਸੁਨੇਹਿਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਤੁਹਾਡੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਚੋਰੀ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਾਂ ਤੁਹਾਡੀ ਡਿਵਾਈਸ ਨੂੰ ਮਾਲਵੇਅਰ ਨਾਲ ਸੰਕਰਮਿਤ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਸੁਰੱਖਿਆ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੁਹਾਡੀ ਤਰਜੀਹ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਫਿਸ਼ਿੰਗ: ਨਕਲੀ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲਾਂ ਅਤੇ ਲਿੰਕਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰੋ
ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਘੁਟਾਲੇਬਾਜ਼ਾਂ ਲਈ ਭਰਪੂਰ ਸ਼ਿਕਾਰ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪਲੇਟਫਾਰਮ, ਜਿੱਥੇ ਲੱਖਾਂ ਉਪਭੋਗਤਾ ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਵਿਆਪਕ ਹਮਲਿਆਂ ਲਈ ਰਾਹ ਪੱਧਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਜਾਅਲੀ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲਾਂ, ਗੁੰਮਰਾਹਕੁੰਨ ਲਿੰਕਾਂ ਅਤੇ ਜਾਅਲੀ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਦੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਹੈ।
ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੋਸਤੀ ਬੇਨਤੀਆਂ, ਸੁਨੇਹਿਆਂ ਜਾਂ ਪੋਸਟਾਂ ਰਾਹੀਂ ਫੈਲਦੇ ਹਨ। ਘੁਟਾਲੇਬਾਜ਼ ਇੱਕ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਵਿਅਕਤੀ ਜਾਂ ਸੰਸਥਾ ਹੋਣ ਦਾ ਦਿਖਾਵਾ ਕਰਕੇ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਖਾਤਿਆਂ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਬੇਨਤੀਆਂ ਅਤੇ ਸ਼ੱਕੀ ਲਿੰਕਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ।
| ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਵਿਧੀ | ਵਿਆਖਿਆ | ਕਿਵੇਂ ਰੱਖਿਆ ਕਰੀਏ? |
|---|---|---|
| ਨਕਲੀ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ | ਕਿਸੇ ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਜਾਂ ਸੰਸਥਾ ਦਾ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਬਣਾ ਕੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨਾ ਜੋ ਅਸਲੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। | ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਹਿਸਟਰੀ ਦੇਖੋ, ਦੋਸਤਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪੋਸਟਾਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿਓ। |
| ਗੁੰਮਰਾਹਕੁੰਨ ਲਿੰਕ | ਨਕਲੀ ਲਿੰਕ ਜੋ, ਕਲਿੱਕ ਕਰਨ 'ਤੇ, ਮਾਲਵੇਅਰ ਵੱਲ ਰੀਡਾਇਰੈਕਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੰਗਦੇ ਹਨ। | ਲਿੰਕ ਦੀ ਵੈਧਤਾ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੋ, ਸ਼ੱਕੀ ਲਿੰਕਾਂ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਨਾ ਕਰੋ। |
| ਨਕਲੀ ਮੁਕਾਬਲਾ/ਸਵੀਪਸਟੇਕਸ | ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਨਕਲੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਅਤੇ ਸਵੀਪਸਟੈਕ। | ਮੁਕਾਬਲੇ ਜਾਂ ਸਵੀਪਸਟੈਕ ਦੀ ਜਾਇਜ਼ਤਾ ਅਤੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੋ। |
| ਨਕਲੀ ਖਾਤੇ | ਮਸ਼ਹੂਰ ਲੋਕਾਂ ਜਾਂ ਬ੍ਰਾਂਡਾਂ ਦੇ ਖਾਤਿਆਂ ਦੀ ਨਕਲ ਕਰਕੇ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦੇਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਕਾਰਵਾਈਆਂ। | ਜਾਂਚ ਕਰੋ ਕਿ ਖਾਤਾ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ, ਅਧਿਕਾਰਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਤੋਂ ਪੁਸ਼ਟੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰੋ। |
ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਖਾਤਿਆਂ ਦੀਆਂ ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਸੈਟਿੰਗਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ। ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦੀਆਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਅਪਡੇਟਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਕੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਖਾਤੇ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਇਤਿਹਾਸ ਵੇਖੋ
ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਨਕਲੀ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ਇਹ ਦੱਸਣ ਦਾ ਇੱਕ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ਇਸਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਵੇਖਣਾ। ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਕਦੋਂ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪੋਸਟਾਂ ਦੀ ਬਾਰੰਬਾਰਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਆਪਸੀ ਗੱਲਬਾਤ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿਓ। ਉਹ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਜੋ ਨਵੇਂ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ, ਘੱਟ ਪੋਸਟਾਂ ਵਾਲੇ ਹਨ, ਜਾਂ ਅਸੰਗਤ ਸਮੱਗਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਸ਼ੱਕੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
- ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਗੱਲਾਂ
- ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਦੋਸਤੀ ਬੇਨਤੀਆਂ ਸਵੀਕਾਰ ਨਾ ਕਰੋ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ।
- ਸ਼ੱਕੀ ਲਿੰਕਾਂ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਨਾ ਕਰੋ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਰਜ ਨਾ ਕਰੋ।
- ਆਪਣੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਖਾਤਿਆਂ ਦੀਆਂ ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਸੈਟਿੰਗਾਂ ਦੀ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਂਚ ਕਰੋ।
- ਨਕਲੀ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਅਤੇ ਸਵੀਪਸਟੈਕ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਚੋ।
- ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹੋ।
- ਆਪਣੇ ਖਾਤਿਆਂ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਪਾਸਵਰਡ ਵਰਤੋ।
- İki faktörlü kimlik doğrulama (2FA) özelliğini etkinleştirin.
ਕਨੈਕਸ਼ਨ ਬੇਨਤੀਆਂ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰੋ
ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਕਨੈਕਸ਼ਨ ਬੇਨਤੀਆਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰੋ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲਾਂ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰੋ, ਜਾਂਚ ਕਰੋ ਕਿ ਕੀ ਤੁਹਾਡੇ ਆਪਸੀ ਦੋਸਤ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਹ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ ਕਿ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਕਿਉਂ ਜੁੜਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਨੈਕਸ਼ਨ ਬੇਨਤੀ ਨੂੰ ਅਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਬੇਝਿਜਕ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੋ ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸ਼ੱਕੀ ਲੱਗਦੀ ਹੈ।
ਯਾਦ ਰੱਖੋ, ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹਿਣ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸ਼ੱਕੀ ਪਹੁੰਚ ਅਪਣਾਉਣਾ ਅਤੇ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਰਤਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਹੋਣਾ ਤੁਹਾਡੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਅਤੇ ਧੋਖਾਧੜੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕਾ ਹੈ।
ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਇੱਕ ਅਨਿੱਖੜਵਾਂ ਅੰਗ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹਨਾਂ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਸਹੂਲਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸਾਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਜੋਖਮਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਸਾਵਧਾਨ ਅਤੇ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣਾ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹਿਣ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਹੈ।
ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਤ ਪਾਸਵਰਡ ਬਣਾਉਣਾ
ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਬੁਨਿਆਦੀ ਤਰੀਕਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਪਾਸਵਰਡਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ। ਸਰਲ ਅਤੇ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਉਣ ਵਾਲੇ ਪਾਸਵਰਡ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਲਈ ਤੁਹਾਡੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਹੈਕ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਜੋਖਮ ਵਿੱਚ ਪਾਉਣਾ ਆਸਾਨ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਹਰੇਕ ਖਾਤੇ ਲਈ ਵੱਖਰੇ ਅਤੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਪਾਸਵਰਡ ਬਣਾਓ। ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਇਹ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰੱਖਿਆ ਵਿਧੀ ਹੈ ਆਪਣੇ ਪਾਸਵਰਡਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅੱਪਡੇਟ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖ ਕੇ, ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਔਨਲਾਈਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਵਧਾ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਪਾਸਵਰਡ ਬਣਾਉਣਾ ਸਿਰਫ਼ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਅੱਖਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਾਸਵਰਡ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਲੰਬੇ ਪਾਸਵਰਡ ਬਿਹਤਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜਨਾ ਬਹੁਤ ਔਖਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਪਾਸਵਰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ (ਜਨਮ ਮਿਤੀ, ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰ ਦਾ ਨਾਮ, ਆਦਿ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਚੋ। ਅਜਿਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਈਬਰ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਪਾਸਵਰਡ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਲਈ ਵਰਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
- ਮਜ਼ਬੂਤ ਪਾਸਵਰਡ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਨਿਯਮ
- ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 12 ਅੱਖਰ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।
- ਇਸ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਅੱਖਰਾਂ, ਛੋਟੇ ਅੱਖਰਾਂ, ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- ਤੁਹਾਡੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ (ਨਾਮ, ਜਨਮ ਮਿਤੀ, ਆਦਿ) ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- ਡਿਕਸ਼ਨਰੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਜਾਂ ਆਮ ਪ੍ਰਗਟਾਵਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- ਹਰੇਕ ਖਾਤੇ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਪਾਸਵਰਡ ਵਰਤਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।
ਆਪਣੇ ਪਾਸਵਰਡਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਟੋਰ ਕਰਨਾ ਓਨਾ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਜਿੰਨਾ ਕਿ ਇੱਕ ਬਣਾਉਣਾ। ਆਪਣੇ ਪਾਸਵਰਡਾਂ ਨੂੰ ਨੋਟਬੁੱਕ ਵਿੱਚ ਲਿਖਣਾ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਕੰਪਿਊਟਰ 'ਤੇ ਪਲੇਨ ਟੈਕਸਟ ਫਾਈਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਟੋਰ ਕਰਨਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਬਜਾਏ, ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਪਾਸਵਰਡ ਮੈਨੇਜਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਪਾਸਵਰਡ ਮੈਨੇਜਰ ਤੁਹਾਡੇ ਪਾਸਵਰਡਾਂ ਨੂੰ ਐਨਕ੍ਰਿਪਟ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਪਾਸਵਰਡ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੀ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਡਿਵਾਈਸਾਂ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਪਾਸਵਰਡਾਂ ਤੱਕ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਹੁੰਚ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
| ਪਾਸਵਰਡ ਮੈਨੇਜਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ | ਵਿਆਖਿਆ | ਮਹੱਤਵ |
|---|---|---|
| ਇੱਕ ਪਾਸਵਰਡ ਬਣਾਉਣਾ | ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਅਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਪਾਸਵਰਡ ਤਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। | ਮਜ਼ਬੂਤ ਪਾਸਵਰਡ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮੁੱਢਲੀ ਲੋੜ। |
| ਪਾਸਵਰਡ ਸਟੋਰੇਜ | ਇਹ ਪਾਸਵਰਡ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਏਨਕ੍ਰਿਪਟਡ ਸਟੋਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। | ਤੁਹਾਡੇ ਪਾਸਵਰਡਾਂ ਨੂੰ ਅਣਅਧਿਕਾਰਤ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦਾ ਹੈ। |
| ਆਟੋਫਿਲ | ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਅਤੇ ਐਪਾਂ 'ਤੇ ਪਾਸਵਰਡ ਆਪਣੇ ਆਪ ਭਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। | ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਆਸਾਨੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਸਾਈਟਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। |
| ਮਲਟੀ-ਡਿਵਾਈਸ ਸਪੋਰਟ | ਇਹ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਤੋਂ ਤੁਹਾਡੇ ਪਾਸਵਰਡਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। | ਇਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਤੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਪਾਸਵਰਡਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। |
ਯਾਦ ਰੱਖੋ, ਮਜ਼ਬੂਤ ਪਾਸਵਰਡ ਬਣਾਓ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਟੋਰ ਕਰੋ, ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਇਹ ਹਮਲਿਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਤੁਹਾਡੇ ਦੁਆਰਾ ਚੁੱਕੇ ਜਾ ਸਕਣ ਵਾਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਪਾਸਵਰਡ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖ ਕੇ, ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਦੋ-ਕਾਰਕ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ (2FA): ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਇੱਕ ਵਾਧੂ ਪਰਤ
ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਡਿਜੀਟਲ ਸੁਰੱਖਿਆ ਖਤਰੇ ਵਧਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਦੋ-ਕਾਰਕ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ (2FA) ਮੁੱਖ ਉਪਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜੋ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਖਾਤਿਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਚੁੱਕ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। 2FA ਯੂਜ਼ਰਨੇਮ ਅਤੇ ਪਾਸਵਰਡ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਕ ਦੂਜਾ ਪੁਸ਼ਟੀਕਰਨ ਪੜਾਅ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਇਹ ਹਮਲਿਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰੱਖਿਆ ਵਿਧੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਾਧੂ ਕਦਮ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਮੋਬਾਈਲ ਫ਼ੋਨ 'ਤੇ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਇੱਕ ਪੁਸ਼ਟੀਕਰਨ ਕੋਡ, ਸੁਰੱਖਿਆ ਐਪ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਇੱਕ ਵਾਰ ਦਾ ਪਾਸਵਰਡ, ਜਾਂ ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਪੁਸ਼ਟੀਕਰਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
2FA ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਤੁਹਾਡੇ ਖਾਤੇ ਤੱਕ ਅਣਅਧਿਕਾਰਤ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਤੁਹਾਡਾ ਪਾਸਵਰਡ ਚੋਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੋਵੇ। ਇੱਕ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਭਾਵੇਂ ਤੁਹਾਡਾ ਪਾਸਵਰਡ ਕਿਸੇ ਹਮਲੇ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਖਤਰਨਾਕ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਖਾਤੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਣਗੇ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਦੂਜਾ ਤਸਦੀਕ ਕਾਰਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਰਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਔਨਲਾਈਨ ਸੇਵਾਵਾਂ ਲਈ ਜੋ ਤੁਹਾਡੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਹੋਸਟ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਈਮੇਲ ਖਾਤੇ, ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ, ਬੈਂਕਿੰਗ ਐਪਸ, ਅਤੇ ਹੋਰ।
2FA ਦੇ ਫਾਇਦੇ
- ਖਾਤੇ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ।
- ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਾਸਵਰਡ-ਅਧਾਰਿਤ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦਾ ਹੈ।
- ਅਣਅਧਿਕਾਰਤ ਪਹੁੰਚ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
- ਤੁਹਾਡੀ ਔਨਲਾਈਨ ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਡੇਟਾ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਇਸਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਔਨਲਾਈਨ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
2FA ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਣਾ ਤੁਹਾਡੇ ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਡੇਟਾ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਸਰਲ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਕਦਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਔਨਲਾਈਨ ਸੇਵਾਵਾਂ 2FA ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਕਦਮ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਾਫ਼ੀ ਸਿੱਧੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਖਾਤਾ ਸੈਟਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਆ ਜਾਂ ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਭਾਗ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰੀਕਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਤਸਦੀਕ ਵਿਧੀ ਚੁਣ ਕੇ 2FA ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹੋ।
| ਢੰਗ | ਸੁਰੱਖਿਆ ਪੱਧਰ | ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਸੌਖ | ਵਾਧੂ ਲਾਗਤ |
|---|---|---|---|
| ਐਸਐਮਐਸ ਪੁਸ਼ਟੀਕਰਨ | ਵਿਚਕਾਰਲਾ | ਉੱਚ | ਕੋਈ ਨਹੀਂ |
| ਪ੍ਰਮਾਣੀਕਰਨ ਐਪ (ਉਦਾਹਰਨ: Google ਪ੍ਰਮਾਣਕ, Authy) | ਉੱਚ | ਵਿਚਕਾਰਲਾ | ਕੋਈ ਨਹੀਂ |
| ਹਾਰਡਵੇਅਰ ਕੁੰਜੀ (ਉਦਾਹਰਨ: ਯੂਬੀਕੀ) | ਬਹੁਤ ਉੱਚਾ | ਵਿਚਕਾਰਲਾ | ਲਾਗਤ |
| ਈਮੇਲ ਪੁਸ਼ਟੀਕਰਨ | ਘੱਟ | ਉੱਚ | ਕੋਈ ਨਹੀਂ |
Unutmayın, ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਮਲੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਵਿਕਸਤ ਹੁੰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵੀ ਸੂਝਵਾਨ ਹੁੰਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਸਿਰਫ਼ ਮਜ਼ਬੂਤ ਪਾਸਵਰਡ ਵਰਤਣਾ ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। 2FA ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾ ਕੇ, ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਖਾਤਿਆਂ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਡੇਟਾ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਔਨਲਾਈਨ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਅਨੁਭਵ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਆਪਣੀ ਡਿਜੀਟਲ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਲਓ ਅਤੇ ਅੱਜ ਹੀ 2FA ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਓ!
ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲੇ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ? ਕਦਮ ਦਰ ਕਦਮ ਗਾਈਡ
ਇੱਕ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਮਾਲਵੇਅਰ ਹਮਲੇ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਏ ਹੋ, ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੰਭਾਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਤੇਜ਼ ਅਤੇ ਸਹੀ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਘਬਰਾਏ ਬਿਨਾਂ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਨਾਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਡੇਟਾ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲੇਗੀ। ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਕਦਮਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਬੁਨਿਆਦੀ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਅਪਣਾਉਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ।
ਪਹਿਲਾਂ, ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖਾਤਿਆਂ ਦੇ ਪਾਸਵਰਡ ਤੁਰੰਤ ਬਦਲੋ।. ਇਹ ਤੁਹਾਡਾ ਈਮੇਲ ਖਾਤਾ, ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ, ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਖਾਤੇ, ਜਾਂ ਉਹ ਖਾਤੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜੋ ਹੋਰ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਪਾਸਵਰਡਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ। ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਹਮਲਿਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਆਪਣੇ ਪਾਸਵਰਡਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅੱਪਡੇਟ ਕਰਨਾ ਵੀ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਾਵਧਾਨੀ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਦੋ-ਕਾਰਕ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ (2FA) ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਖਾਤਿਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਗੱਲਾਂ
- ਹੁਣੇ ਪਾਸਵਰਡ ਬਦਲੋ: ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖਾਤਿਆਂ ਲਈ ਪਾਸਵਰਡ ਅੱਪਡੇਟ ਕਰੋ।
- ਆਪਣੇ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰੋ: ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੀ ਵਿੱਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰੋ।
- ਪਛਾਣ ਦੀ ਚੋਰੀ ਵਿਰੁੱਧ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਵਰਤੋ: ਜੇਕਰ ਲੋੜ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਪਛਾਣ ਚੋਰੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ।
- ਆਪਣੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਅਤੇ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਨੂੰ ਸਕੈਨ ਕਰੋ: ਮਾਲਵੇਅਰ ਲਈ ਪੂਰਾ ਸਿਸਟਮ ਸਕੈਨ ਚਲਾਓ।
- ਘਟਨਾ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰੋ: ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲੇ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕਰੋ (ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਸਾਈਬਰ ਕ੍ਰਾਈਮ ਰਿਸਪਾਂਸ ਯੂਨਿਟ)।
- ਸਬੂਤ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖੋ: ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਿਲਣ ਵਾਲੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਈਮੇਲ ਜਾਂ ਐਸਐਮਐਸ ਨੂੰ ਸਬੂਤ ਵਜੋਂ ਰੱਖੋ।
ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੀ ਵਿੱਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰਨ ਲਈ ਤੁਰੰਤ ਆਪਣੇ ਬੈਂਕ ਜਾਂ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਕਾਲ ਕਰੋ। ਅਣਅਧਿਕਾਰਤ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਕਾਰਡਾਂ ਨੂੰ ਬਲਾਕ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਆਪਣੀਆਂ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੀ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਂਚ ਕਰਕੇ, ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਖੋਲ੍ਹੇ ਗਏ ਕਿਸੇ ਵੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਵਾਲੇ ਖਾਤੇ ਜਾਂ ਅਣਅਧਿਕਾਰਤ ਅਰਜ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਲਈ, ਪਛਾਣ ਚੋਰੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾਉਣਾ ਵੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
| ਐਕਸ਼ਨ | ਵਿਆਖਿਆ | ਮਹੱਤਵ |
|---|---|---|
| ਪਾਸਵਰਡ ਬਦਲੋ | ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖਾਤਿਆਂ ਦੇ ਪਾਸਵਰਡ ਤੁਰੰਤ ਬਦਲੋ। | ਉੱਚ |
| ਚੇਤਾਵਨੀ ਵਿੱਤੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ | ਬੈਂਕਾਂ ਅਤੇ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰਨਾ | ਉੱਚ |
| ਸਿਸਟਮ ਸਕੈਨ | ਮਾਲਵੇਅਰ ਲਈ ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ ਅਤੇ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਨੂੰ ਸਕੈਨ ਕਰਨਾ | ਵਿਚਕਾਰਲਾ |
| ਘਟਨਾ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰਨਾ | ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲੇ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰਨਾ | ਵਿਚਕਾਰਲਾ |
ਮਾਲਵੇਅਰ ਲਈ ਆਪਣੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਨੂੰ ਸਕੈਨ ਕਰਨ ਲਈ ਬੇਝਿਜਕ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੋ। ਇੱਕ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਐਂਟੀਵਾਇਰਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਪੂਰਾ ਸਿਸਟਮ ਸਕੈਨ ਚਲਾਓ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਸ਼ੱਕੀ ਫਾਈਲਾਂ ਜਾਂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਨੂੰ ਮਿਟਾਓ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਨੂੰ ਅੱਪ ਟੂ ਡੇਟ ਰੱਖੋ। ਇਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮਾਲਵੇਅਰ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ ਜਿਸਨੇ ਤੁਹਾਡੇ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਸੰਕਰਮਿਤ ਕੀਤਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਏਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧ ਰੋਕਥਾਮ ਇਕਾਈਆਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰਨਾ ਦੂਜੇ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਨੂੰ ਫੜਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।
ਸੰਖੇਪ: ਫਿਸ਼ਿੰਗਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਮੁੱਢਲੇ ਸੁਝਾਅ ਅਤੇ ਯਾਦ-ਦਹਾਨੀਆਂ
ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲੇ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਤੁਹਾਡੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਚੋਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਆਮ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਮਲੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਈਮੇਲ, ਐਸਐਮਐਸ ਜਾਂ ਜਾਅਲੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਇੱਕ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸਰੋਤ ਹੋਣ ਦਾ ਦਿਖਾਵਾ ਕਰਕੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦੇਣਾ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡਾ ਨਿੱਜੀ ਡੇਟਾ (ਪਾਸਵਰਡ, ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਵੇਰਵੇ, ਆਈਡੀ ਜਾਣਕਾਰੀ, ਆਦਿ) ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ, ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਵਰਤਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਤੁਸੀਂ ਆਪ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਮਾਲਵੇਅਰ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸ਼ੱਕੀ ਜਾਪਦੇ ਸੰਚਾਰਾਂ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖੋ। ਈਮੇਲਾਂ, ਟੈਕਸਟ ਸੁਨੇਹਿਆਂ ਜਾਂ ਭੇਜਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਸੁਨੇਹਿਆਂ ਤੋਂ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹੋ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਪਛਾਣਦੇ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤੁਸੀਂ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਅਜਿਹੇ ਸੰਚਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿੰਕਾਂ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭੇਜਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਜਾਂਚ ਕਰੋ। ਨਿੱਜੀ ਜਾਂ ਵਿੱਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੰਗਣ ਵਾਲੇ ਸੁਨੇਹਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ੱਕੀ ਰਹੋ। ਯਾਦ ਰੱਖੋ, ਜਾਇਜ਼ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਈਮੇਲ ਜਾਂ SMS ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਮੰਗਦੀਆਂ।
| ਸੁਰਾਗ | ਵਿਆਖਿਆ | ਮਹੱਤਵ |
|---|---|---|
| ਸ਼ੱਕੀ ਲਿੰਕਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੋ | ਲਿੰਕ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਟਾਰਗੇਟ URL ਨੂੰ ਉਸ ਉੱਤੇ ਹੋਵਰ ਕਰਕੇ ਜਾਂਚ ਕਰੋ। | ਉੱਚ |
| ਈਮੇਲ ਭੇਜਣ ਵਾਲੇ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰੋ | ਜਾਂਚ ਕਰੋ ਕਿ ਭੇਜਣ ਵਾਲੇ ਦਾ ਈਮੇਲ ਪਤਾ ਜਾਇਜ਼ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। | ਉੱਚ |
| ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਨਾ ਕਰੋ | ਅਣਜਾਣ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਬੇਨਤੀਆਂ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਨਾ ਕਰੋ। | ਉੱਚ |
| ਆਪਣੇ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਨੂੰ ਅੱਪਡੇਟ ਰੱਖੋ | ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਲਈ ਆਪਣੇ ਓਪਰੇਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਅਤੇ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਅੱਪਡੇਟ ਰੱਖੋ। | ਵਿਚਕਾਰਲਾ |
ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਪਾਸਵਰਡਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਵੀ ਹੈ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਹਰੇਕ ਖਾਤੇ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਪਾਸਵਰਡ ਵਰਤੋ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਾਸਵਰਡ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਪਡੇਟ ਕਰੋ। ਜੇ ਸੰਭਵ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਦੋ-ਕਾਰਕ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ (2FA) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਖਾਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਇੱਕ ਵਾਧੂ ਪਰਤ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਆਪਣੇ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਅਤੇ ਸੌਫਟਵੇਅਰ ਨੂੰ ਅੱਪ ਟੂ ਡੇਟ ਰੱਖ ਕੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰੋ। ਤੁਸੀਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸੌਫਟਵੇਅਰ ਅਤੇ ਫਾਇਰਵਾਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਵਾਧੂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯਾਦ-ਦਹਾਨੀਆਂ
- ਅਣਜਾਣ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਈਮੇਲਾਂ ਵਿੱਚ ਆਏ ਲਿੰਕਾਂ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਨਾ ਕਰੋ।
- ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ (ਪਾਸਵਰਡ, ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ, ਆਦਿ) ਈਮੇਲ ਜਾਂ SMS ਰਾਹੀਂ ਸਾਂਝੀ ਨਾ ਕਰੋ।
- ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਦੇ URL ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਚੈੱਕ ਕਰੋ ਅਤੇ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ ਕਿ ਉਹ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਨ (HTTPS)।
- ਆਪਣੇ ਖਾਤਿਆਂ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਪਾਸਵਰਡ ਵਰਤੋ।
- ਜੇਕਰ ਸੰਭਵ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਦੋ-ਕਾਰਕ ਪ੍ਰਮਾਣੀਕਰਨ (2FA) ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਓ।
- ਆਪਣੇ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਅਤੇ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਨੂੰ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅੱਪਡੇਟ ਕਰੋ।
ਇੱਕ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ 'ਤੇ ਸਾਈਬਰ ਹਮਲਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰੋ। ਆਪਣੇ ਪਾਸਵਰਡ ਬਦਲੋ, ਆਪਣੇ ਬੈਂਕ ਜਾਂ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰੋ, ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰੋ। ਜਲਦੀ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਯਾਦ ਰੱਖੋ, ਸੁਚੇਤ ਅਤੇ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹੋ, ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਇਹ ਹਮਲਿਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਬਚਾਅ ਤਰੀਕਾ ਹੈ।
Sık Sorulan Sorular
ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ (ਨਾਮ, ਉਪਨਾਮ, ਪਤਾ, ਟੈਲੀਫੋਨ ਨੰਬਰ), ਵਿੱਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ (ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਨੰਬਰ, ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ), ਉਪਭੋਗਤਾ ਨਾਮ ਅਤੇ ਪਾਸਵਰਡ ਵਰਗੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਡੇਟਾ ਨੂੰ ਹਾਸਲ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਧੋਖਾਧੜੀ, ਪਛਾਣ ਦੀ ਚੋਰੀ, ਜਾਂ ਹੋਰ ਖਤਰਨਾਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਮੈਂ ਇੱਕ ਈਮੇਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲਿੰਕ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕੀਤਾ ਜਿਸਨੂੰ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਪਛਾਣਦਾ, ਮੈਨੂੰ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?
ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਅਜਿਹੇ ਈਮੇਲ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਲਿੰਕ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਨਹੀਂ ਪਛਾਣਦੇ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਸ਼ੱਕੀ ਸਾਈਟ 'ਤੇ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਤੋਂ ਡਿਸਕਨੈਕਟ ਕਰੋ। ਇੱਕ ਅੱਪ-ਟੂ-ਡੇਟ ਐਂਟੀਵਾਇਰਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਜਾਂ ਡਿਵਾਈਸ 'ਤੇ ਪੂਰਾ ਸਕੈਨ ਚਲਾਓ। ਆਪਣੇ ਪਾਸਵਰਡ ਬਦਲੋ (ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਪਾਸਵਰਡ ਵਰਤਦੇ ਹੋ)। ਆਪਣੇ ਬੈਂਕ ਜਾਂ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰੋ ਅਤੇ ਘਟਨਾ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰੋ।
ਮੈਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪਤਾ ਲੱਗੇਗਾ ਕਿ ਕੋਈ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ?
ਇਹ ਦੱਸਣ ਲਈ ਕਿ ਕੀ ਕੋਈ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ, ਜਾਂਚ ਕਰੋ ਕਿ ਕੀ ਇਸ ਵਿੱਚ 'https://' ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ ਹੈ ਅਤੇ ਐਡਰੈੱਸ ਬਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲਾਕ ਆਈਕਨ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦੀ ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਨੀਤੀ ਅਤੇ ਸੰਪਰਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰੋ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਾਈਟਾਂ ਤੋਂ ਬਚੋ ਜੋ ਸ਼ੱਕੀ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਤੌਰ 'ਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।
ਮੈਨੂੰ ਹਰੇਕ ਖਾਤੇ ਲਈ ਵੱਖਰੇ ਅਤੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਪਾਸਵਰਡ ਕਿਉਂ ਵਰਤਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ?
ਹਰੇਕ ਖਾਤੇ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅਤੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਪਾਸਵਰਡਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਦੂਜੇ ਖਾਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹਿਣ, ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਕਿਸੇ ਖਾਤੇ ਨੂੰ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲੇ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ। ਪਾਸਵਰਡ ਕਰੈਕਿੰਗ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਲਈ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਪਾਸਵਰਡ (ਵੱਡੇ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਅੱਖਰਾਂ, ਨੰਬਰਾਂ ਅਤੇ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਸਮੇਤ) ਨੂੰ ਕਰੈਕ ਕਰਨਾ ਵਧੇਰੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਦੋ-ਕਾਰਕ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ (2FA) ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ?
ਦੋ-ਕਾਰਕ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ (2FA) ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਇੱਕ ਪਰਤ ਹੈ ਜਿਸ ਲਈ ਤੁਹਾਡੇ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ਲੌਗਇਨ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਤੁਹਾਡੇ ਪਾਸਵਰਡ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਪੁਸ਼ਟੀਕਰਨ ਦੇ ਦੂਜੇ ਤਰੀਕੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਮੋਬਾਈਲ ਫ਼ੋਨ, ਪ੍ਰਮਾਣੀਕਰਣ ਐਪ, ਜਾਂ ਹਾਰਡਵੇਅਰ ਕੁੰਜੀ 'ਤੇ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਕੋਡ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਤੁਹਾਡਾ ਪਾਸਵਰਡ ਚੋਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੇਕਰ 2FA ਸਮਰੱਥ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਖਾਤੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋਵੇਗਾ।
ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕੀ SMS ਸੁਨੇਹਾ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੰਗਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?
ਕਦੇ ਵੀ ਐਸਐਮਐਸ ਰਾਹੀਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸੁਨੇਹਿਆਂ 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਨਾ ਕਰੋ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੰਗੋ। ਅਜਿਹੇ ਸੁਨੇਹੇ ਡਿਲੀਟ ਕਰੋ ਅਤੇ ਭੇਜਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਬਲਾਕ ਕਰੋ। ਤੁਹਾਡਾ ਬੈਂਕ ਜਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਸੰਸਥਾ SMS ਰਾਹੀਂ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਮੰਗੇਗੀ। ਸ਼ੱਕੀ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਸਬੰਧਤ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕਰੋ।
ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਖਾਤਿਆਂ ਨੂੰ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹਾਂ?
ਆਪਣੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਖਾਤਿਆਂ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਪਾਸਵਰਡ ਵਰਤੋ, ਦੋ-ਕਾਰਕ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਓ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਦੋਸਤੀ ਬੇਨਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਨਾ ਕਰੋ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ, ਅਤੇ ਸ਼ੱਕੀ ਲਿੰਕਾਂ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਨਾ ਕਰੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਆਪਣੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਖਾਤਿਆਂ ਦੀਆਂ ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਸੈਟਿੰਗਾਂ ਦੀ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਂਚ ਕਰੋ।
ਜੇਕਰ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲੇ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਇਆ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਇਸਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕਿਵੇਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹਾਂ?
ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਹਮਲੇ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਏ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਆਪਣੇ ਬੈਂਕ ਜਾਂ ਸੰਬੰਧਿਤ ਵਿੱਤੀ ਸੰਸਥਾ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰੋ। ਤੁਸੀਂ ਘਟਨਾ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਸਾਈਬਰ ਕ੍ਰਾਈਮ ਰੋਕਥਾਮ ਇਕਾਈਆਂ ਜਾਂ BTK (ਸੂਚਨਾ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਅਥਾਰਟੀ) ਨੂੰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਤੁਸੀਂ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਈਮੇਲ ਜਾਂ ਸੁਨੇਹੇ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਉਸ ਪਲੇਟਫਾਰਮ 'ਤੇ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਜਿਸ ਤੋਂ ਤੁਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਹੈ (ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਤੁਹਾਡਾ ਈਮੇਲ ਪ੍ਰਦਾਤਾ ਜਾਂ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ)।
